Nefs, insanın hayvani yönünü, ferdî hakikatini, benliğini belirleyen bir kimliktir. İnsanın hayvanla müşterek olduğu duyu ve duygularıyla ayniyet arz ettiği beşeriyeti, nefsaniyetinde gizlidir. Nefreti, sevgisi, gazabı, hilmi, hasedi, teslimiyeti… Özetle, bütün huyları nefsinden doğar. Bir insan ki gazablıdır, bu sıfat nefsinden kaynaklanır. Şimdi, insan irade, nefs, ruh, duyu ve duygularıyla hayvanla birebir benzeşmesine rağmen, insan olma hakikati, eşref-i mahlukat payesi nerededir? diye sorarsan, cevab olarak yine nefsindendir derim.
Melekler, masum ve iradesiz varlıklar olma özelliğini nefssiz olmalarından alırlar. Nefs sahibi olmadıkları için yiyip içmiyorlar, evlenmiyor, çoluk çocuk sahibi olmuyorlar. İstekleri olmadığı için tercihte bulunamıyorlar.